Yaz tatilinde çocukların teknolojik cihaz kullanımı konusunda ailelere büyük bir sorumluluk düşüyor. Konu hakkında açıklamalarda bulunan Doç. Dr. Mehmet Dinç, bu süreçte dışarıya çıkılması, sokakta oynanması, sosyalleşilmesi ve fiziksel aktiviteler yapılması tavsiyelerinde bulunarak “dijital göbek bağlarının koparılması” önerisinde bulundu.
UZUN VADEDE OLUMSUZ ETKİLER
Yeşilay Genel Başkanı Doç. Dr. Mehmet Dinç, teknoloji bağımlılığı hakkında konuşurken “insan-makine etkileşimini içeren ve kimyasal olmayan, davranışsal bir bağımlılık” tanımlamasını kullanarak, çocuk ve gençlerde internet bağımlılığının teknoloji bağımlılığının başında geldiğini aktardı.
Dinç, gelişim dönemindeki bir gencin, boyunun uzaması, kilosunun oturması, sağlıklı beslenmesi ve uyuması, kişiliğine ve yeteneklerine yatırımda bulunması gerektiğini söyleyerek, bu dönemi uzun saatler boyunca ekran başında oyun oynayarak geçiren kişilerin, uzun vadede olumsuz etkiler göreceğini ve kayıplar yaşayacağını belirtti.
PRATİK ÖNERİLER
Özellikle tatil döneminde teknolojik cihazların kullanımından bahseden Dinç, “Önce ebeveyn olarak sorumluluklarımızı kabul edeceğiz. Bu konuda yapılmış araştırma sonuçlarını ciddiye alacağız. Çocukların ekranla geçirdikleri saatlere sınırlamalar koyacağız. Ekran bağımlılığında şu iki değişkenin kontrolü çok önemlidir; maruz kalma süresi ve sıklığı. Her ikisini de kontrol edeceğiz.” sözlerini kullandı.
Aynı zamanda ebeveyn kontrolü ve sınırlaması konusunda hatırlatmada bulunan Dinç, “Ebeveyn kontrolü ve sınırlaması birçok bağımlılıkta işe yarar sonuçlar veriyor ya da bağımlılığın çığrından çıkmasını engelliyor. Çocuğunuz ekranla vakit geçirmek istiyorsa izin verebilirsiniz lakin sizin belirlediğiniz bir süre ve aralıklarla bunu yapabilir. Sınırsız özgürlük, sanılanın aksine çocuğa bir özgürlük alanı sağlamaz, tam tersi onu dürtülerinin esiri haline getirir.” ifadelerine yer verdi.
Dinç, ekran kullanımı hakkında bazı pratik önerilerde bulundu:
“Bir günde ortalama 2 saati geçmeyin. Ne zaman başlayıp ne zaman bitireceğiniz konusunda açık bir saat ve süre kararlaştırın. Kullanımınızın bitmesi gereken saatte otomatik kapanmaya programlayın. Hiç oyun oynamadığınız, internete girmediğiniz veya sosyal medya kullanmadığınız bazı günler olsun. Kontrol becerileri eğitimi alın.”
GERÇEK HAYATTAN KOPMAMALI
Öğrenciler için tavsiyelerde bulunan Dinç, “Teknolojik aletlerle verimli iletişimi destekliyor ve faydalı buluyoruz ama gerçek hayattan kopmadan, sorumlulukları bir kenara bırakmadan, gerçek hayatta öğrenilecekleri ihmal etmeden teknoloji kullanımını önemsiyoruz. Çocuklar tatilde gerçek hayatla bağlarını koparmasınlar, oyun oynasınlar. Sokakta olmak, ihtiyaç duyduğu şeye bulunduğu çevrede çözüm üretmek ve o çözümü arkadaşlarla paylaşmak, bir çocuğun sosyal ve bilişsel gelişimine muhteşem bir katkı sağlar.” sözlerini kullandı.
Serbest oynanan oyunlar ile duygusal sağlık arasında pozitif ilişki bulunduğuna belirten Dinç, alınan oyuncakların, gidilen alışveriş merkezlerinin, ekran karşısında geçirilen saatlerin, çocuğun sokakta oynarken sağladığı sosyal gelişimi sağlayamayacağına dikkat çekti.
Dinç, sokak oyunlarının çocukların fiziksel gelişimleri, kas ve kemik sağlığı için çok faydalı olduğunu dile getirerek, “Çocuklar dışarıya çıksınlar, sokakta oynasınlar, arkadaşları ve aileleriyle sosyalleşsinler. Dijital göbek bağlarını koparsınlar, faydalı alışkanlıklar geliştirmeyi denesinler. Eğilimlerini keşfetmeye yönelik girişimlerde bulunsunlar; bu bir müzik aleti ya da bir spor dalı olabilir. Dinlensinler. Okul döneminde yaşadıkları yoğunluğun stresinden uzaklaşsınlar.” tavsiyelerinde bulundu.
DÜZENLİ AKTİVİTE ŞART
Üsküdar Üniversitesi Etiler Tıp Merkezi Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Yıldırım, eğitim-öğretim döneminin ardından başlayan tatil döneminde özellikle anne ve babaların en çok endişelendikleri konulardan birinin çocukların boş zamanlarında tabletler ve diğer teknolojik cihazları ne kadar süreyle kullanacakları olduğunu ifade etti.
Sürecin başında planlama yapılmasının önemli olduğunu aktaran Yıldırım, “İmkanlar elverdiğinde okulun yaz okulları veya yazın katılabilecekleri spor faaliyetleri gibi etkinliklerle desteklenmesi gerekmektedir. Çünkü çocukların düzenli aktivitelerle vakit geçirmeleri, sağlıklı bir yaşam için kritik öneme sahiptir.” sözlerini kullandı. Aynı zamanda fiziksel aktivitelerin önemine değinen Yıldırım, “Teknolojik cihazlarla geçirilen boş zamanların yerine, fiziksel etkinlikler veya dışarıda zaman geçirme gibi alternatiflerin tercih edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, çocuklar zamanlarının büyük bir kısmını teknolojiyle geçirmeye meyilli olabilirler ve bu alışkanlık zamanla artabilir.” dedi.
BU SPOR DALLARI TERCİH EDİLEBİLİR
Yıldırım, yaz tatili önerilerinde bulunurken şu sözleri kullandı:
“Tatil döneminin başlaması, çocuğun tablet veya bilgisayar gibi teknolojik cihazları sınırsızca kullanabileceği anlamına gelmez. Okul zamanlarında belirli bir kullanım süresi belirlenmiş olabilir ancak tatil döneminde bu süreye bir miktar ek yapılabilir. Bu sürenin aileden aileye ve çocuğun yaşına göre değişkenlik gösterebileceği unutulmamalıdır. Çocukların tatil döneminin öncesinde planlanması ve fiziksel etkinliklerle desteklenmesi gerekmektedir. Bu, çocukların daha iyi organize olmalarını sağlayabilir ve tatil sürecini daha etkili bir şekilde yönetmelerine yardımcı olabilir.”
Spor dallarının öneminden bahseden Yıldırım, “Fiziksel gelişimlerini destekleyici ve enerjilerini atabilecek aktiviteler olarak basketbol, voleybol, yüzme ve tenis gibi spor aktivitelerini öneriyoruz. Ancak, her çocuğun aynı aktivitelerden zevk almayabileceğini unutmamak önemlidir. Bu bağlamda, anne babaların gözlemci ve araştırmacı olmaları gerekmektedir. Çocuğun mizacına ve ilgi alanlarına uygun aktivitelerin belirlenmesi, çocukla birlikte bir plan oluşturulması daha faydalı olacaktır.” dedi.
TATİL SONU İÇİN ÖNEMLİ UYARI
Okula dönüşü kolaylaştırmak için de önerilerde bulunan Yıldırım, tatilin sonuna doğru, yaklaşık son 2 hafta içinde günlük rutinlere, uyku saatlerine, beslenmeye ve ders çalışma düzenine geri dönmeye yönelik bir hazırlık yapılmasının tavsiye edildiğini hatırlattı.
Yıldırım, rutine dönüşün okula başlangıç sürecini kolaylaştırabileceğini sözlerine ekledi.
